Amiang (hay còn gọi là asbestos) là tên gọi chung của loại sợi khoáng silicate, được bắt nguồn từ tiếng Hi Lạp cổ có nghĩa là “không thể bị phá huỷ“. Với những đặc tính ưu việt như bền, dai, chịu nhiệt, amiăng đã từng được người La Mã sử dụng để làm vải, bấc đèn. Người Hy Lạp cổ cũng dệt sợi amiăng vào vải nhằm làm tăng độ bền cho sản phẩm. Đến thời kỳ Trung cổ, người ta đã biết cách đưa amiăng làm nguyên liệu may áo giáp cho các chiến binh. Một thời gian dài sau đó, người Mỹ bắt đầu sử dụng amiăng làm vật liệu cách nhiệt cho nồi hơi, lò đốt, ống dẫn máy hơi nước, lò đun hay là đường ống hơi nước. Các ứng dụng tiên tiến của amiăng được phục vụ cho sản xuất các sản phẩm fibrô ximăng như ống nước, tấm lợp, ngói dùng trong xây dựng. Đặc biệt, amiăng đã được sử dụng rất nhiều trong ngành công nghiệp đóng tàu thời kỳ thế chiến thứ II.
Trong những năm qua, ngành công nghiệp ôtô và xây dựng đã bị phụ thuộc vào amiăng. Amiăng được tìm thấy trong các sản phẩm thuộc ngành công nghiệp ôtô như lớp lót phanh, ổ khớp hoặc trong các sản phẩm xây dựng như tấm sàn, trần, tấm lợp và ống fibrô ximăng.
Các nhà khoa học và sử học đã ước tính có hơn 3000 sản phẩm sử dụng amiăng. Bên cạnh các ngành công nghiệp, tàu thuỷ, xây dựng, linh kiện ôtô; còn có các sản phẩm tiêu dùng như dụng cụ gia đình, máy sấy tóc. Những năm 60 và đầu những năm 70 của thế kỷ 20 là thời kỳ amiăng được sử dụng rộng rãi và phổ biến nhất ở Mỹ.
Amiang trong những năm gần đây
Đến nay, 63 quốc gia (tương ứng với 1,13 tỷ dân) không cho phép sử dụng các loại sợi amiăng, trong khi đó 139 quốc gia và vùng lãnh thổ ( tương ứng 5,96 tỷ dân) cho phép sử dụng amiăng trắng và các sản phẩm chứa amiăng trắng.
Đặc biệt ở Châu Á, nơi có các nước đang phát triển, amiăng trắng được sử dụng nhiều nhất trong sản xuất tấm lợp amiăng xi măng (tấm lợp fibro xi măng) bởi những tính năng ưu việt phù hợp với điều kiện môi trường và chi phí thấp.
Tại Việt Nam, có 17 điểm quặng amiăng ở các tỉnh Cao Bằng, Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Phú Thọ với tổng trữ lượng khoảng 0.37 triệu tấn nhưng chất lượng kém. Phần lớn là amiăng amphibole và một lượng nhỏ amiăng chrysotile (amiăng trắng) nên không có giá trị thương mại. Việt Nam đã dừng khai thác amiang từ lâu. Hiện nay, amiăng trắng sử dụng chủ yếu trong sản xuất tấm lợp fibro xi măng và được nhập khẩu từ các nước Nga, Kazakhstan…
Trong quá khứ, việc nhiều nước Châu Âu, Mỹ, Úc và Nhật Bản sử dụng sợi amiăng màu không đúng cách như phun, xịt gây phát tán bụi vào khí thởi cùng điều kiện làm việc chưa được phát triển là đã dẫn đến các bệnh về phổi cho công nhân. Những bệnh nhân mắc bệnh bụi phổi được phát hiện ngày nay chính là kết quả của việc tiếp xúc với amiăng xanh và nâu từ 20 – 40 năm trước.
Hiện nay, hầu hết amiăng trắng được sử dụng trong các sản phẩm tấm lợp amiăng xi-măng. Tuy nhiên, tấm lợp và ống nước fibro xi-măng chỉ chứa một lượng rất nhỏ sợi amiăng trắng (từ 8 – 10%) trong đó tỷ lệ các loại vật liệu thô khác được sử dụng là xi-măng 55%, tro bụi than thiên nhiên là 35%. Nhờ các lỗ nhỏ trong cấu trúc, các sợi amiăng trắng gắn kết chặt chẽ với hạt xi-măng trong suốt quá trình sản xuất và trong thành phẩm nên khó có thể bị phân tán ra môi trường bên ngoài. Hơn nữa, các nhà máy hiện nay đều sử dụng công nghệ ướt và khép kín nên hạn chế tối đa việc phát tán bụi ra ngoài môi trường. Do đó, các rủi ro về về sức khoẻ cộng đồng và môi trường cũng được giảm thiểu.